Creatieve processen van de fotograaf

Veel amateurfotografen herkennen het vast wel: je hebt het gevoel om wat vastgelopen te zijn in je fotografie. Je vindt het leuk om te fotograferen, maar op een of andere manier blijf je lopen over de door jou al eerder gebaande en misschien zelfs al wat platgetreden paden. Dus wordt het tijd voor iets nieuws. Of misschien heb je niet eens zozeer het gevoel dat je klaar bent met je gebruikelijke onderwerpen, maar wil je gewoon eens iets heel anders. Een nieuwe horizon vinden om ook daar een stip op te zetten.

Je foto’s origineler en interessanter maken vraagt om kijken met een andere blik. Maar hoe dan? Ik ben van mening dat creativiteit een soort van spier is in je hoofd. En geloof me, iedereen heeft die spier. En voor elke spier geldt: hoe meer je hem gebruikt, hoe sterker dat ‘ie wordt. Hoogtijd dus voor een abonnement op de mentale sportschool. En omdat samen sporten altijd motiverender werkt dan sporten in je uppie, hebben we als Ericamera een personal trainer gezocht voor een mentale workout voor de club. En die hebben we gevonden, in de persoon van Anna van Dooren, docent Creativiteitsontwikkeling. Dagelijks bezig met het aanwakkeren van creativiteit bij haar jeugdige leerlingen, vond Anna het een leuke uitdaging om dit ook eens te doen bij onze club, die toch voornamelijk bestaat uit pensionado’s. Na een verkennend gesprek heeft Anna voor ons een cyclus samengesteld van drie avonden, waarin we eens op een andere manier met beeld omgingen.

Op de eerste avond leerde Anna ons dat er diverse invalshoeken waren van waaruit je kunt starten. Zoals bijvoorbeeld divergeren en convergeren. Dus je onderwerp eerst heel breed maken om daarna te gaan versmallen. Of focussen (je aandacht richten op iets specifieks.) En wat te denken van experimenteren: durf je los te gaan? In totaal kregen we negen van deze tools aangereikt en gingen daarmee aan de slag. Allerhande associatie oefeningen, knip- en plakwerk, opzettelijk beschadigen van je foto… het kwam allemaal aan bod. Het huiswerk was pittig. Maar ja, spierpijn hoort bij sporten. We kregen bijvoorbeeld allemaal een foto van een medeclublid met de opdracht om daar een antwoord op te fotograferen. En als finale werkstuk kregen we een gedicht waardoor we ons moesten laten inspireren. En heel belangrijk: realiseer je dat de presentatie van een foto een welhaast even grote rol kan spelen in de beleving als de foto zelf. Dus ook presenteren is een creatieve tool. Het leverde boeiende eindproducten op, waarbij er ook volop geplakt en geknutseld was. En vervolgens werden die besproken aan de hand van “zes denkhoeden” waarbij je niet zozeer vanuit je eigen mening maar vanuit een toebedeelde rol (wat is goed, fout, welke emotie, etc.) feedback gaf. Dat leverde een levendige discussie op die echt eens anders was dan dat we normaal hadden.

Er is hiermee zeker iets in gang gezet. De kunst is nu om dit vast te houden en het liefst ook verder te ontwikkelen. Dat betekent dat we als club hebben te investeren in aandacht voor creativiteit en een manier moeten zien te vinden om dit levend te houden voor leden die hierin geïnteresseerd zijn. Want niet iedereen heeft die behoefte. En dat is prima. Daarom heeft ook niet iedereen meegedaan aan deze leergang. Maar ik denk dat ik gerust kan stellen dat zij die wel meegedaan hebben, er allemaal iets van hebben opgestoken. Uiteraard ieder op zijn eigen manier. Want iedereen heeft zijn eigen creatieve pad te bewandelen. Het allerbelangrijkste is om vooral te gaan doen en niet bang te zijn om fouten te maken. Want zoals Professor Shorofsky in de televisieserie FAME al zei: “Je krijgt pas applaus als je groeit. En je groeit pas als je dapper genoeg bent om slecht te zijn.” 

Rob Sponselee